Betekenisvolle Rollen: had ik het maar bedacht

Soms is een principe zou geniaal van eenvoud en praktisch werkzaam dat je je afvraagt waarom je het niet zelf hebt bedacht. Dat je zoekt naar collega’s met aanvullende kwaliteiten bij het vormen van een team ligt voor de hand en zeggen we ook allemaal te doen. Het is een positieve manier van naar anderen kijken. Je kijkt naar wat iemand wel kan en dat werkt wat mij betreft altijd beter dan met een rood potlood de tekortkomingen markeren. Dat krijgt al gauw iets van de splinter en de balk.

Werken met Betekenisvolle Rollen gaat verder en introduceert waardevolle aanvullende principes: betekenis en wederkerigheid. Het gaat niet (alleen) om wat iemand goed kan, maar welke rol betekenis en zin geeft aan iemands leven en welke rol daar van de ander bij hoort. Ik kan het leuk en zingevend vinden om anderen te helpen, bijvoorbeeld met mijn klus-vaardigheden, maar als er niemand is die die hulp wil ‘ontvangen’ en organiseert, dan sta ik letterlijk en figuurlijk met lege handen.

Dat het concept is bedacht, ontwikkeld en toegepast binnen de verpleeghuiszorg ligt misschien voor de hand, maar sinds ik er bekend mee ben, blijkt de toepasbaarheid veel breder en zelfs generiek. Uitgangspunt is dat elk mens een leven lang kwaliteiten heeft, of heeft ontwikkeld die een betekenisvolle rol kunnen vormen, mits … Ja, mits de omgeving daar oog en hart voor heeft en die in wederkerigheid wil bevestigen en waarderen. En inderdaad, mensen zitten niet voor niets in een verpleeghuis, ze hebben een beperking, maar die hebben we welbeschouwd allemaal, het is een kwestie van gradaties. De kunst is nu om niet de beperking centraal te stellen, maar te zoeken naar wat iemand kan, wil en wat van betekenis is voor die persoon. Wat betekent dat dan voor jouw rol en welke betekenis heeft die voor jou?

Het is een manier van met elkaar omgaan die in vele contexten praktisch, werkbaar en zinvol is. Een andere manier om naar de ander en jezelf te kijken in de omgeving waarin je samen werkt, of leert, of sport, samenleeft, … Het resultaat is dat je waardeert en gewaardeerd wordt en wordt bevestigd in wie je bent. Ik denk dat iedereen daar naar op zoek is.

Ook in de school als leer- en werkomgeving biedt de ontwikkelde methode een constructieve manier om met leerlingen en collega’s te zoeken naar elkaars betekenisvolle rol. Dat vraagt zoals je begrijpt een bepaalde houding en communicatieve vaardigheden, en soms een beetje hulp van iemand die daar goed in is.